Người trẻ thường bước vào đời với nhiều ước mơ nhưng ít kinh nghiệm quản lý tài chính. Dù thu nhập có thể không cao, việc sử dụng tiền thông minh ngay từ đầu sẽ giúp bạn tránh được những hố sâu tài chính trong tương lai. Tuy nhiên, không ít người mắc phải các sai lầm phổ biến, từ chi tiêu vượt kiểm soát đến bỏ qua cơ hội đầu tư. Dưới đây là 5 sai lầm tài chính lớn nhất mà người trẻ hay gặp và cách khắc phục chúng.

1. Chi tiêu không kế hoạch

Sai lầm đầu tiên và phổ biến nhất là chi tiêu mà không có kế hoạch rõ ràng. Với sự cám dỗ từ mạng xã hội, người trẻ dễ rơi vào vòng xoáy mua sắm online, ăn uống xa xỉ hay chạy theo xu hướng mà không tính toán. Kết quả? Cuối tháng, tài khoản trống rỗng và không còn gì để tiết kiệm.

Cách khắc phục: Áp dụng quy tắc 50/30/20 ngay từ khi nhận lương: 50% cho nhu cầu cơ bản (nhà ở, ăn uống), 30% cho sở thích cá nhân và 20% để tiết kiệm hoặc đầu tư. Hãy ghi chép chi tiêu hàng ngày qua ứng dụng hoặc sổ tay để biết tiền đã đi đâu.

2. Không bắt đầu tiết kiệm sớm

Nhiều người trẻ nghĩ rằng: “Tôi còn trẻ, để vài năm nữa tiết kiệm cũng được.” Đây là sai lầm tai hại vì bạn đang bỏ lỡ sức mạnh của thời gian và lãi suất kép. Chỉ cần tiết kiệm 1 triệu đồng mỗi tháng từ năm 25 tuổi với lãi suất 6%/năm, đến năm 40 tuổi bạn sẽ có hơn 260 triệu đồng. Nếu trì hoãn đến năm 30 tuổi, con số này giảm xuống còn 150 triệu đồng.

Cách khắc phục: Bắt đầu tiết kiệm ngay hôm nay, dù chỉ với số tiền nhỏ. Các nền tảng như Tikop cho phép bạn tích lũy từ 50.000 đồng với lãi suất lên đến 8%/năm, phù hợp cho người mới bắt đầu. Hãy coi tiết kiệm như một khoản chi cố định, giống tiền thuê nhà hay điện nước, để tạo thói quen bền vững.

3. Đầu tư mù quáng theo đám đông

Thị trường chứng khoán, tiền ảo hay bất động sản đôi khi khiến người trẻ lao vào đầu tư mà không tìm hiểu kỹ. Bạn có thể nghe bạn bè khoe “mua cổ phiếu X kiếm gấp đôi” hoặc thấy ai đó giàu lên từ Bitcoin, rồi vội vàng đổ tiền vào mà không nắm rõ rủi ro. Kết quả thường là mất trắng hoặc lỗ nặng.

Cách khắc phục: Đầu tư cần kiến thức và chiến lược, không phải cảm xúc. Trước khi bỏ tiền, hãy dành thời gian nghiên cứu, đặt mục tiêu rõ ràng và chỉ đầu tư số tiền bạn sẵn sàng mất. Với người mới, hãy thử các kênh ít rủi ro như chứng chỉ quỹ hoặc gói tích lũy có bảo lãnh.

4. Bỏ qua bảo hiểm và quỹ dự phòng

Người trẻ thường xem bảo hiểm là thứ xa xỉ và không cần thiết, đặc biệt khi còn khỏe mạnh. Tương tự, việc lập quỹ dự phòng cho các tình huống khẩn cấp (ốm đau, mất việc) cũng bị bỏ qua. Nhưng cuộc sống không lường trước được, và một biến cố bất ngờ có thể khiến bạn rơi vào nợ nần nếu không chuẩn bị.

Cách khắc phục: Hãy dành 10-15% thu nhập để xây dựng quỹ dự phòng, tương đương 3-6 tháng chi phí sinh hoạt. Ngoài ra, cân nhắc mua bảo hiểm sức khỏe cơ bản – chỉ vài triệu đồng mỗi năm nhưng có thể cứu bạn khỏi gánh nặng tài chính lớn.

6. Dựa dẫm vào nợ hoặc trả góp quá mức

Thẻ tín dụng, vay tiêu dùng hay trả góp 0% là những cạm bẫy tài chính mà người trẻ dễ sa vào. Mua điện thoại mới, đi du lịch hay sắm đồ nội thất bằng tiền vay nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng nếu không kiểm soát, lãi suất cao và nợ chồng chất sẽ khiến bạn kiệt quệ. Một khảo sát cho thấy, hơn 40% người trẻ dưới 30 tuổi ở Việt Nam gặp khó khăn vì nợ tín dụng.

Cách khắc phục: Chỉ vay khi thực sự cần thiết và có kế hoạch trả nợ rõ ràng. Tránh dùng thẻ tín dụng để chi tiêu vượt quá 50% thu nhập hàng tháng. Nếu muốn mua sắm, hãy tiết kiệm trước thay vì trả góp.

7. Làm sao để tránh sai lầm và tiến xa hơn?

Tất cả những sai lầm trên đều bắt nguồn từ thiếu kiến thức và thói quen tài chính chưa tốt. Để thay đổi, bạn cần:

• Học hỏi không ngừng: Đọc sách, tham gia khóa học hoặc theo dõi các kênh tài chính uy tín để hiểu rõ cách quản lý tiền.


• Đặt mục tiêu cụ thể: Ví dụ, tiết kiệm 20 triệu trong 1 năm hoặc đầu tư 5 triệu để thử sức với chứng khoán.


• Tận dụng công nghệ: Các ứng dụng như Tikop không chỉ giúp bạn tích lũy mà còn cung cấp thông tin minh bạch về lãi suất và lợi nhuận, hỗ trợ bạn ra quyết định dễ dàng hơn.

Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng tài chính cá nhân là một hành trình dài hạn. Sai lầm là điều không tránh khỏi, nhưng điều quan trọng là bạn học được từ chúng và điều chỉnh kịp thời.